Jedną z najczęściej inicjowanych spraw w Sądach Rejonowych Wydziałach Rodzinnych jest niewątpliwie sprawa o zapłatę alimentów. W takim postępowaniu jeden z rodziców dochodzi w imieniu małoletniego dziecka zapłaty tytułem świadczeń alimentacyjnych od drugiego z rodziców. Wysokość zasądzonych przez Sąd alimentów uzależniona jest od wielu aspektów prawnych, które w niniejszym artykule postaram się Państwu przybliżyć.
Zasadą jest, że na rodzicach ciąży obowiązek alimentacyjny względem niesamodzielnego dziecka. Obowiązek ten polega na dostarczaniu dziecku środków utrzymania i wychowania od chwili jego urodzenia. Dostarczanie środków utrzymania oznacza zarówno zaspokajanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych, jak: wyżywienie, odzież, warunki mieszkaniowe, leczenie, jak i potrzeb kulturalnych i edukacyjnych (wypoczynek, rozwój fizyczny i duchowy). Jeżeli dziecko nie ma własnych dochodów (np. z tytułu najmu, renty itp.), co jest w praktyce powszechne, to jego rodzice z mocy prawa są zobligowani do alimentacji (utrzymania i wychowania) dziecka, niezależnie od swojej woli. Rodzice nie mogą uchylić się od tego obowiązku, natomiast dzieci nie mogą zrzec się uprawnienia do żądania alimentów.
Stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. W świetle powyższego zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest od dwóch przesłanek:
- potrzeb małoletnich dzieci (ile dzieci potrzebuję na swoje utrzymanie i wychowanie)
- możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców (jaki status zarobkowy i materialny mogą mieć rodzice dzieci).
Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego (art. 135 § 2 k.r.o.). Przepis ten dotyczy najczęściej sytuacji, kiedy jeden z rodziców faktycznie zajmuje się dzieckiem i dba o jego dobro w gospodarstwie domowym, np. przygotowuje posiłki, dba o czystość, pielęgnuje w chorobie), natomiast drugi z rodziców przekazuje na jego rzecz środki pieniężne.
Poza obowiązkiem rodziców względem niesamodzielnego dziecka (tj. dziecka, które nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać) uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku (art. 133 § 2 k.r.o.). Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 k.r.o.).
Jeżeli rodzice dziecka żyją w rozłączeniu, to rodzic, u którego małoletnie dziecko na stałe zamieszkuje, jest uprawniony do tego, aby w imieniu małoletniego dziecka wystąpić do Sądu Rejonowego z pozwem o alimenty. W takiej sytuacji wyrok zasądzający alimenty od drugiego z rodziców powoduje, że rodzic ten zobowiązany jest prawnie do płacenia alimentów w wysokości wskazanej w orzeczeniu. Płacenie alimentów polega na uiszczaniu comiesięcznej stałej kwoty na rzecz dziecka. Osobą uprawnioną do odbioru ww. alimentów jest drugi rodzic.
Co najważniejsze, wszczęcie postępowania sądowego o alimenty jest wolne od opłat sądowych. W uzasadnieniu pozwu o alimenty należy przedstawić i wykazać zestawienie miesięcznych wydatków na dziecko, które to wydatki mają świadczyć o potrzebach małoletniego. W zestawieniu wydatków najczęściej ujmuje się następujące pozycje: wyżywienie, odzież i obuwie, koszty mieszkania, środki chemiczne i kosmetyczne, dodatkowe zajęcia sportowe i korepetycje, koszty dojazdu do szkoły, opłaty telefonu dziecka itp. Z kolei zarobki rodziców Sąd bada poprzez żądanie przedłożenia zaświadczenia o zarobkach od pracodawcy oraz zeznań podatkowych. Każda sprawa o alimenty ma swój indywidualny charakter, a taktyka procesowa strony, która żąda alimentów wymaga podejmowania czynności mających na celu przedstawić realne możliwości majątkowe i zarobkowe drugiego z rodziców.
Skontaktuj się: Adwokat Gniezno.