W lipcu 2023 roku Bank Gospodarstwa Krajowego ogłosił drugą edycję Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, jednak kontrowersje wokół przyznawania środków pojawiły się już na etapie naboru wniosków. Wartościowe dziedzictwo kulturowe Gniezna stało się polem sporu pomiędzy samorządem a lokalnym kościołem.
26 lipca 2023 roku BGK poinformował o otwarciu drugiej edycji programu, zachęcając samorządy do zgłaszania projektów związanych z ochroną i renowacją zabytków. Niestety, doświadczenia z pierwszej edycji, gdzie powiat gnieźnieński nie otrzymał żadnej dotacji na swoje zabytki, rzutowały na podejście samorządu do kolejnej rundy programu.
W pierwszej edycji 10 wniosków powiatu zostało odrzuconych. Decyzja ta była powszechnie krytykowana jako politycznie uzależniona. W drugiej edycji samorząd planował ponownie złożyć te same wnioski, czyli na zabytki własne, lecz naciski ze strony sfer kościelnych skłoniły powiat do ogłoszenia naboru, otwierając przestrzeń dla zgłaszania innych zabytków, spoza mienia samorządowego.
Pod silnym wpływem sfer duchownych, powiat gnieźnieński zdecydował się wyjść naprzeciw oczekiwaniom Kościoła i jednego z prywatnych przedsiębiorców, stanąć ponad podziałami politycznymi, i potraktować priorytetowo zewnętrzne podmioty, pomijając tym samym dwa własne zabytki, ponieważ do programu można było zgłosić jedynie 10 obiektów.
Kontrowersje narosły natomiast wokół przyznania dotacji wyłącznie parafii św. Michała Archanioła. Ostateczna decyzja ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego o przyznaniu dotacji tylko parafii budzi wątpliwości. Kwota 1 029 000 złotych przy wkładzie własnym 21 000 złotych budzi kontrowersje, zwłaszcza że sam wniosek był minimalnie opisany, w przeciwieństwie do odrzuconych projektów powiatu i przedsiębiorcy – właściciela Starej Gorzelni w Zakrzewie.
Wniosek parafii był opisany w następujący sposób:
Kościół znajduje się w rejestrze zabytków pod numerem 19/A od 23 listopada 1964 r. W ramach zadania przewiduje się następujący zakres:
– prace konserwatorskie ścian i sufitu,
– prace konserwatorskie ołtarza głównego i ołtarzy bocznych,
– renowacja balustrad chóru wraz z kolumnami.
Dodatkowo, brak kosztorysu prac konserwatorskich w pierwszym etapie zgłaszania wniosku budzi obawy o rzetelność planowanych prac. Odpowiedź księdza na prośbę uzupełnienia dokumentacji, że nie jest w stanie przedstawić kosztorysu z powodu planowanych badań, podnosi obawy o przejrzystość i uczciwość przebiegu inwestycji.
Warto zaznaczyć, że obowiązki powiatu gnieźnieńskiego obejmują nie tylko umieszczanie ogłoszeń o zamówieniach publicznych, ale także kontrolę poprawności przeprowadzenia zamówień oraz rozliczanie dotacji mimo tego, że inwestycja będzie prowadzona przez parafię. Sprawa przyznania środków z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków staje się zatem nie tylko lokalnym problemem, ale również kwestią wiarygodności procesu przyznawania dotacji na szczeblu rządowym.
Zapytaliśmy starostę Piotra Gruszczyńskiego, jak ocenia kryteria składania wniosków na odbudowę zabytków.
2 komentarze
Gmina Kiszkowo:
Remont krypty pod południową kaplicą kościoła pw. Św. Mikołaja w Sławnie i wymiana instalacji elektrycznej wewnątrz kościoła. 150 000,00 zł
Remont elewacji ścian plebanii 150 000,00 zł
Niestety – teraz trzeba będzie posprzedawać Mercedesy, żeby odbudować zaniedbany mur zagrażający bezpieczeństwu mieszkańców i całego kościoła.