Opieka naprzemienna nad dziećmi

Jeżeli rodzice żyją w rozłączeniu, to w prawie ogólną regułą jest, że dzieci mieszkają u jednego z rodziców, a drugi z rodziców ma ustalone kontakty z dziećmi. W sprawach o rozwód lub przed sądem rodzinnym rodzice małoletnich dzieci mają możliwość domagania się ustanowienia przez sąd opieki naprzemiennej. Jest to alternatywa od tego, aby dzieci na stałe mieszkały u jednego z rodziców.

Opieka naprzemienna jest to sposób wykonywania władzy rodzicielskiej. Polega na ustaleniu, że dzieci będą przebywały z każdym z rodziców w ustalonych i równych okresach. W praktyce zatem dziecko może przebywać na zmianę u każdego z rodziców na przykład dwa tygodnie u mamy, a dwa kolejne – u taty, lub tydzień u mamy, tydzień u taty. O tym czy opieka naprzemienna może znaleźć zastosowanie w konkretnej sytuacji decyduje dobro dziecka.

Do ustanowienia opieki naprzemiennej najczęściej potrzebna jest pełna zgoda i współdziałanie obojga rodziców, którzy posiadają pełnię władzy rodzicielskiej. Mogą oni w tym celu wspólnie sporządzić tzw. rodzicielski plan wychowawczy (porozumienie rodzicielskie). W sprawie rozwodowej o opiece naprzemiennej decyduje sąd w wyroku, a jeżeli rodzice nie mają małżeństwa decyduje o tym sąd rodzinny w postanowieniu.

System opieki naprzemiennej ma istotne znaczenie także dla kwestii alimentów. W związku z tym, że dziecko spędza z założenia jednakową ilość czasu w miesiącu z matką i ojcem i oboje rodzice ponoszą wtedy koszty jego utrzymania, sąd zazwyczaj odstępuje od orzekania o alimentach. Wyjątek może stanowić sytuacja, w której widoczne są bardzo wyraźne dysproporcje pomiędzy dochodami każdego z rodziców. W takim przypadku, chcąc zapewnić dziecku życie na podobnym poziomie u obojga rodziców, sąd może zasądzić alimenty od rodzica osiągającego wyższe zarobki.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej w formie opieki naprzemiennej może nieść pozytywne korzyści nie tylko dla dziecka, które na skutek rozstania rodziców mogłoby mieć pogorszone relacje z jednym z nich, ale i również dla rodziców, którzy dzięki takim ustaleniom będą w stanie zorganizować własne plany i zobowiązania bez konieczności uzgadniania każdorazowo kto zajmie się w tym czasie dzieckiem. Pewna stałość w opiece nad dzieckiem prowadzi także do zredukowania kłótni i konfliktów pomiędzy byłymi partnerami, ponieważ każde z nich ma z góry określony czas, który będzie spędzało z dzieckiem.

Opieka naprzemienna jest najczęściej stosowana wtedy, gdy oboje rodzice tak chcą. W Polsce jest jeszcze to bardzo rzadko praktykowane. Wynika to z tego, że w przypadku rozbieżnych stanowisk stron sądy kierują ich do biegłych psychologów, którzy zasadniczo sugerują, że zgodne z dobrem dziecka będzie to, aby dziecko mieszkało u jednego z rodziców, zazwyczaj mamy. Taka jest tendencja badań psychologów. Być może w przyszłości się ona zmieni.

Kontakt: Adwokat Gniezno.