Mało kto wie, że Wzgórze Lecha w Gnieźnie jest jedynym w Wielkopolsce i jednym z czterech miejsc w Polsce, któremu został przyznany w marcu 2007 roku Znak Dziedzictwa Europejskiego. Aktualnie trwa proces ponownej weryfikacji poszczególnych kandydatur z całej Europy w kontekście nowej listy obiektów po roku 2014. Jednym z etapów niniejszych starań była niedawna wizyta studyjna przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Gnieźnie w dniu 5 grudnia.
Znak Dziedzictwa Europejskiego służy podkreśleniu symbolicznej wartości obiektów, które odegrały znaczącą rolę w historii i kulturze Europy lub budowaniu Unii Europejskiej, i nadaniu im odpowiedniej rangi. Został ustanowiony w 2007 roku w wyniku inicjatywy międzyrządowej kilku państw europejskich. Na podstawie wyboru dokonanego przez poszczególne państwa europejskie, do tej pory Znak Dziedzictwa Europejskiego przyznano 68-miu miejscom znajdującym się w 19-stu państwach europejskich. Wśród nich znajdują się:
- Stocznia Gdańska, jako koleba „Solidarności”
- Wzgórze Lecha wraz z Katedrą Gnieźnieńską
- Katedra Wawelska – Bazylika Archikatedralna Świętego Stanisława Biskupa Męczennika i Świętego Wacława na Wawelu
- Miasto Lublin, jako miejsce zawarcia Unii Polsko-Litewskiej
W wyniku działań podjętych przez Radę Unii Europejskiej członkowie Parlamentu Europejskiego przyjęli decyzję o przekształceniu obecnego międzyrządowego Znaku Dziedzictwa Europejskiego w formalną inicjatywę Unii Europejskiej. Ma to zwiększyć jego oddziaływanie, widoczność oraz prestiż. Aby znaleźć się w rejestrze, obiekty będą musiały wykazać, że odegrały ważną rolę w procesie integracji europejskiej.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zdecydowało o zgłoszeniu do ponownej weryfikacji dotychczasowych czterech miejsc posiadających znak ZDE (maksymalnie każdy kraj członkowski UE może zgłosić w roku 2014 cztery kandydatury). Do 1 czerwca 2013 roku specjalny formularz wniosku musi zostać wypełniony przez kandydata i przesłany do ministerstwa, które to następnie zweryfikuje i dokona zatwierdzenia wniosku, po czym przedłoży go do akceptacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wszystkie opracowane wnioski w języku angielskim muszą następnie zostać przekazane do Komisji Europejskiej w terminie do 1 marca 2014 roku. Decyzja Komisji o przyznaniu znaku poszczególnym kandydatom winna być znana w grudniu 2014 roku.
Wniosek aplikacyjny dotyczący Wzgórza Lecha w Gnieźnie przygotują odpowiednie komórki odpowiedzialne na promocję ze strony miasta i powiatu, o czym osobiście zapewnił Starosta Dariusz Pilak podczas spotkania z przedstawicielami ministerstwa. Wsparcie organizacyjno – merytoryczne w tym względzie zapewni również Organizacja Turystyczna Szlak Piastowski oraz Departament Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Warto dodać, że Znak Dziedzictwa Europejskiego różni się od innych inicjatyw w zakresie dziedzictwa kulturowego, takich jak Lista światowego dziedzictwa UNESCO, konwencje UNESCO dotyczące ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego czy „Europejskie szlaki kulturowe” Rady Europy, dlatego, że:
- wyróżnia jedynie obiekty, które odegrały kluczową rolę w historii Europy lub integracji UE;
- nie odnosi się do walorów estetycznych lub architektonicznych obiektu, lecz do jego wartości symbolicznej;
- nie dotyczy ochrony obiektów, lecz proponowanych przez nie działań i ich wymiaru edukacyjnego, szczególnie wobec ludzi młodych;
- zwiększa efektywność obiektów opatrzonych Znakiem poprzez propagowanie ich wzajemnych kontaktów, co ułatwi partnerskie uczenie się i pobudzi dynamikę działań.
Po roku 2014, czyli od daty pierwszego wpisu na listę unijną ZDE, kolejne aplikacje będą mogły być zgłaszane przez poszczególne państwa członkowskie w systemie co dwa lata. Każde państwo będzie mogło zgłosić maksymalnie po dwóch kandydatów, przy czym na listę zostanie wpisany tylko jeden kandydat z kraju członkowskiego w ramach danego naboru.
Starostwo Powiatowe