Karalność za popełnienie czynu zabronionego co do zasady nie jest nieograniczona czasowo. Przepisy prawa karnego przewidują terminy przedawnienia karalności, które są uzasadnione tym, że po upływie określonego okresu dany czyn zabroniony zaciera się w pamięci ludzi, co powoduje, że karanie na ten czyn nie jest już konieczne dla osiągnięcia poczucia sprawiedliwości i prewencji w społeczeństwie.
Innymi słowy, przedawnienie karalności uchyla karalność czynu przestępnego, nie odbierając czynowi charakteru przestępstwa. Przedawnienie karalności wywołuje skutek procesowy w postaci przedawnienia ścigania, co oznacza zakaz wszczęcia postępowania karnego oraz nakaz umorzenia postępowania, które zostało już wszczęte. Ustanie karalności przestępstwa następuje z mocy prawa, a początek biegu terminu przedawnienia karalności przestępstwa rozpoczyna się od czasu popełnienia czynu zabronionego. Kodeks Karny różnicuje terminy przedawnienia karalności w zależności od ciężaru popełnionego przestępstwa.
Zgodnie z treścią art. 101 § 1 k.k., karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:
- 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
- 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
- 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
- 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
- 5 – gdy chodzi o pozostałe występki.
Spod działania zagadnienia przedawnienia ustawodawca polski wyłączył zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. Ponadto zasadą nieprzedawnienia karalności objęto umyślne przestępstwa: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienie wolności połączonego ze szczególnym udręczeniem, popełnione przez funkcjonariusza publicznego, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych (art. 105 k.c.). Co do wskazanych powyżej czynów karalność nigdy nie ustaje.
Skontaktuj się: Adwokat Gniezno.