Dziś las jest dla nas czymś innym niż był dla ludzi żyjących w odległych czasach. We wczesnym średniowieczu stanowił dominujący element krajobrazu i jego wpływ można odnaleźć właściwie we wszystkich aspektach kultury tego czasu. Stanowił podstawową bazę produkcyjną ówczesnej gospodarki, ale i dostarczał inspiracji w zakresie wierzeń, zarówno dla pogan, jak i chrześcijan. Najwięcej informacji posiadamy w zakresie pozyskiwania przez Słowian pożytków leśnych, mniej przebadany jest jego wymiar symboliczny.
Mamy przyjemność serdecznie zaprosić na wernisaż wystawy „Piast surwiwal. Człowiek i las 1000 lat temu”, który odbędzie się 16 października 2022 roku o godz. 13.00 w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.
W rozważaniach nad lasem średniowiecznym należy brać pod uwagę, oprócz tradycyjnych źródeł pisanych, źródła wykopaliskowe oraz otwierające nowe perspektywy badawcze – środowisko geograficzne. Dzięki interdyscyplinarnym projektom naukowym nasza wiedza o lasach sprzed 1000 lat ciągle się poszerza, choć nadal nie znamy odpowiedzi na wiele pytań. Nie ma na przykład zgodności co do oszacowania poziomu zalesienia ówczesnej Polski.
Wystawę „Piast surwiwal. Człowiek i las 1000 lat temu” otwiera oś czasu prezentująca dzieje lasów na naszych terenach od czasów prehistorycznych. Daje ona wyobrażenie, jaką częścią przyrodniczej historii jest wczesne średniowiecze. Tuż obok pojawiają się cztery zagadnienia, wprowadzające w tematykę wystawy: czym był las dla ludzi w średniowieczu, jak las opisywali dawni kronikarze, jak mogły wyglądać lasy w Wielkopolsce we wczesnym średniowieczu, czy do dziś przetrwały słowiańskie puszcze.
Pozostałe trzy części wystawy to: Dzika puszcza, Leśny prześwit i Gród – fabryka drewna. Podział ten odpowiada ówczesnym relacjom człowieka ze środowiskiem leśnym, które stopniowo sobie podporządkowywał. Każdą część otwiera krótkie wprowadzenie, po którym następuje opowieść o roślinach i drzewach, zwierzętach i ludziach oraz grzybach. Narrację zbudowano w oparciu o źródła pisane, ciekawostki przyrodnicze, zabytki archeologiczne i artefakty pozyskane od odtwórców historycznych i przyrodników.
Wystawie towarzyszy ścieżka sensoryczna pozwalająca na doświadczenie lasu i jego pożytków za pomocą różnych zmysłów: dotyku, zapachu i dźwięku. Są również edukacyjne skrzynie surwiwalowe, dzięki którym można prześledzić krok po kroku przebieg różnych metod naukowych badających przestrzeń leśną. Przed wyjściem z wystawy zwiedzający poproszeni zostali o wykonanie prostych czynności, które mogą przyczynić się do ochrony środowiska leśnego.
Wystawa otwarta jest do 18 czerwca 2023 r.