Uczestnicy teatralnych warsztatów wymierzyli srogi cios w islamistów?

Okazało się, że niecodzienne zajście było elementem warsztatów teatralnych ReStart – Łańcuch Sztuki. O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy dyrekcję gnieźnieńskiego teatru:
 

W odpowiedzi na zainteresowanie mediów oraz potencjalne kontrowersje związane z  realizowaną przez Teatr Fredry w dn. 13-15 maja br. II edycją projektu Restart – Łańcuch Sztuki, pod opieką Mistrza Rezydenta  –  dr. hab. Barbary Hanickiej oraz  dr. hab. Łukasza Gajdzisa – Zastępcy Dyrektora Teatru, oświadczamy co następuje:

I edycja projektu ReStart realizowana od października do grudnia 2015 r. z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, obejmująca warsztaty edukacyjne dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej prowadzone przez wybitnych artystów teatru, spotkała się z dużym uznaniem uczestników, ich rodziców oraz obserwatorów. Podstawowym założeniem merytorycznym projektu było danie szansy młodzieży z Gniezna oraz regionu na spotkanie z wybitnym artystą a także konfrontacja z trudnym, często też i niewygodnym tematem społecznym, takim jak np. płeć, ciało/piękno, holocaust, śmierć. Sukces pierwszej odsłony ReStartu zaowocował  akceptacją i uznaniem MKiDN, które również w tym roku, przyznało Teatrowi grant w wysokości 61 tys. zł w ramach priorytetu "edukacja kulturalna", na  kolejną, zakładającą  pięć projektów, edycję. Tym samym Teatr ma poczucie, iż projekt ten jest istotny społecznie i kulturotwórczo, a także wpisuje się w cele i perspektywę polityki kulturalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego oraz MKiDN  do roku 2020.
Teatr z dużym pietyzmem i starannością przygotował się do realizacji tegorocznego wydarzenia. Udało się nam, mimo jej licznych zajętości i obowiązków, zaprosić do udziału w projekcie dr. hab. Barbarę Hanicką, wybitną scenografkę, współtwórczynię największych sukcesów Teatru Narodowego pod dyrekcją Jerzego Grzegorzewskiego, a także wykładowcę Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie.
Punktem wyjścia dla warsztatów edukacyjnych był gorący i wzbudzający również w Polsce różnorodne emocje, temat azylantów politycznych. Projekt rozpoczęło podejmujące ten temat prapremierowe czytanie performatywne dramatu Sylvaina Levey`a "Tyle o Alicji". Podczas dwudniowych warsztatów z p. Hanicką ich uczestnicy analizowali prace twórcze dotykające problemu uchodźców, autorstwa wybitnych artystów, takich jak m.in:  Eugene Atget, Patricia Ruiz Bagon`s, Banksy, Jason  de Cairesa Taylor. Celem warsztatów była przede wszystkim zmiana perspektywy, z której postrzegamy dziś imigrantów, czyli odejście od odbierania ich jako bezimiennego  tłumu i  próba dotarcia do ich jednostkowych uczuć, spojrzenie na konkretnego człowieka jako na odrębną istotę posiadają uczucia, potrafiącą kochać, wymagającą pomocy i zrozumienia odrębności jej kultury. Efektem finalnym warsztatów były działania performatywne, ambientowe, badające obcość i wykluczenie społeczne ze względu na rasę, wyznanie, przekonania polityczne, światopogląd. "To dlatego inni są tacy, jacy są, bo ja jestem, jaka jestem" mówi główna bohaterka dramatu, będącego inspiracją dla działań warsztatowych. Uczestnicy warsztatów zapragnęli przekonać się bezpośrednio na samych sobie, co to znaczy być odrzuconym, nosić piętno obcego, nieakceptowanego przez większość. Uczestnictwo w finale warsztatów, który odbywał się 15 maja w różnych  częściach miasta, w tym również w Katedrze Gnieźnieńskiej, miało charakter dobrowolny, improwizowany, a tym samym nie odtwarzało wcześniej przygotowanego i zapisanego scenariusza. W zamierzeniu miało być rezultatem  pracy własnej uczestników. Prowadząca warsztaty dr B. Hanicka była obecna podczas wszystkich działań, ponadto do dyspozycji młodzieży od pierwszego dnia zajęć pozostawał profesjonalny psycholog – terapeuta.
Dyrekcja Teatru pragnie poinformować, iż intencją warsztatów nie było prowokowanie, epatowanie innością, odmiennością czy też obraza czyichkolwiek uczuć religijnych.
Wyrażamy ubolewanie, że nasze działania zostały przez niektóre osoby niewłaściwie zinterpretowane. W pełni szanujemy uczucia  i przekonania wszystkich ludzi, a także  prawo  do ich wyrażania. Jednakowoż sądzimy, że spontaniczny gest młodych był im w jakiś sposób w tym momencie potrzebny, przyczynił się do rozbudzenia ich wewnętrznej wrażliwości zwłaszcza że spotkał się z  sympatią i  zrozumieniem wielu osób.

Zwróciliśmy się również do Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie z prośbą o przedstawienie swojego stanowiska w tej sprawie:

Uprzejmie informuję, że wszelkie wydarzenia, które mają odbyć się w katedrze, a które nie są bezpośrednio związane z liturgią, wymagają zgody Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie. Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie nie zwrócił się do Kurii z żadną prośbą dotyczącą prowadzonego przez siebie happeningu.

Performance, który odbył się w katedrze bez wiedzy i zgody Kurii, nie licował z powagą tej świątyni oraz z odbywającą się w niej liturgią i nie powinien mieć miejsca w przestrzeni sakralnej.

Udało nam się również porozmawiać z Piotrem (imię zmienione przez redakcję na prośbę rozmówcy), 42-letnim byłym żołnierzem armii najemnej, który przez 14 lat był najemnikiem w Afryce. Piotr od 15 roku życia przebywał w USA, co umożliwiło mu zdobycie wykształcenia, a następnie służbę w elitarnych jednostkach wojskowych, skąd – dzięki zdobytym kontaktom – trafił do armii najemnej. W Europie takie działania są bowiem niezgodne z prawem. Ponieważ Piotr doskonale zna religię, zwyczaje oraz zagrożenia związane z radykalnymi odmianami islamu. Poniżej wypowiedź:

Może zacznę od tego, dlaczego w ogóle zgodziłem się na wypowiedź w tej kwestii. Wielkopolska, a w szczególności Gniezno, są mi bliskie. Tutaj się urodziłem. Kiedy miałem 14 lat moi rodzice wyjechali najpierw do Francji – ja zostałem tutaj z dziadkami, a rok później cała rodziną wylecieliśmy do USA. Tam zdobyłem wykształcenie, zaciągnąłem się najpierw do regularnej armii, a potem do jednostek elitarnych, skąd w końcu trafiłem do armii najemników. Nie chodzi tutaj jednak o moją historię. Skupmy się na tym, co stało się w niedzielę w gnieźnieńskiej katedrze. Z góry zaznaczam, że nie jestem katolikiem. Od zawsze jestem ateistą.

Do katedry na mszę św. wchodzą osoby przebrane w muzułmańskie stroje. Uczestniczą w nabożeństwie. Nie odzywają się. Wzbudzają zainteresowanie zarówno osób świeckich, jak i zapewne duchownych. Teraz wszyscy mówią o tym, czy te osoby nie naruszyły porządku mszy św., zasad moralnych i etycznych. Katolickich – moim zdaniem nie. Nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że dla salafitów, czyli wyznawców radykalnej odmiany islamu, był to nawet nie policzek – to był srogi cios pięścią prosto w twarz. Ci młodzi ludzie mogą przysporzyć wielu problemów zarówno sobie, jak i innym mieszkańcom nie tylko Gniezna, ale nawet kraju. Niedopuszczalne jest, żeby muzułmanin uczestniczył w mszy świętej. Nie w islamie. Ci młodzi ludzie cała wiedzę na temat tej religii czerpią zapewne z internetu, przekazów medialnych lub osób prowadzących różnego rodzaju zajęcia, warsztaty, wykłady, które nigdy nie spotkały się z radykalnymi islamistami. Nie każdy muzułmanin to terrorysta. Muzułmanie nie są groźni. Tylko radykalne odłamy islamu stanowią niebezpieczeństwo. I tylko wyznawcy takich odłamów odbiorą właśnie takie wydarzenie, jak mające miejsce w niedzielę w Gnieźnie, jako srogi cios między oczy. Wybitnym brakiem jakiejkolwiek wiedzy wykazała się tutaj osoba sprawująca opiekę nad tymi osobami. Nigdy nie powinna dopuścić do takiej sytuacji, choćby miała siłą powstrzymywać te osoby przed wejściem do jakiegokolwiek kościoła.
Spotykałem się z salafitami twarzą w twarz. Nie można słowami opisać ich spojrzenia. Człowiek nie wie, co ma w głowie osoba stojąca naprzeciwko jego. Często widać chęć jakiejś zemsty, zabijania. Niejednokrotnie takie spotkania kończyły się śmiercią.
W dobie zagrożeń związanych z islamem w Europie, w dobie, kiedy tak głośno się o tym mówi, takie zachowania mające na celu … no właśnie – co to miało na celu? Działania pokazujące niewiedzę na temat innych religii, powinny być szeroko dyskutowane z kimś, kto się na tym zna – ale zna od podszewki, od kulis, nie tylko z medialnych i wykładowych teorii. Gdyby tą grupę osób wywieźć teraz do Jemenu albo Arabii Saudyjskiej, ubrać w te same stroje, które mieli na sobie w niedzielę w katedrze i kazać przejść ulicą krzycząc, że to tylko przebierańcy, jestem przekonany, że pokonaliby co najwyżej kilkaset metrów zakładając, że mieli bardzo dobre oceny z wychowania fizycznego.
Podsumowując: nie wiem czy te osoby uraziły w jakikolwiek sposób chrześcijan. Jestem jednak przekonany, że są niezwykle odważne, bo jak inaczej nazwać wycelowanie "małej armaty" w radykalny islam. Myślę, że można im pogratulować, tylko nie wiem, czy odwagi, czy głupoty.

Sprawą mają zająć się radni miejscy. Wśród mieszkańców wywołała ona duże oburzenie. Ponieważ całe zajście zostało sfotografowane przez uczestników warsztatów, zwróciliśmy się do dyrekcji teatru z zapytaniem, czy osoba wykonująca zdjęcia posiadała wymagane upoważnienie do fotografowania i filmowania podczas liturgii, które jest wydawane po ukończeniu odpowiedniego kursu. Czekamy na odpowiedź.