Zbliżająca się kolejna edycja Koronacji Królewskiej (26 – 27 lipca 2014 r.) będzie świetną okazją do przybliżenia odwiedzającym Gniezno turystom i jego mieszkańcom wyników badań archeologicznych prowadzonych od lat na Wzgórzu Lecha. Zapraszamy na Wzgórze Lecha w sobotę 26 lipca 2014 r. o godz. 20.30. A oto materiał prasowy związany z tym wydarzeniem.
Gniezno potocznie określa się mianem pierwszej stolicy Polski. Wynika to nie tylko z faktu zaliczania go do grupy kilku najważniejszych wczesnośredniowiecznych grodów centralnych wczesnośredniowiecznego państwa Piastów, ale także ze względu na ówczesne postrzeganie go jako gniazda, z którego mieli wywodzić się nie tylko Polanie (legendarny protoplasta – Lech) ale także dynastia Piastów.
Badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Początków Państwa Polskiego potwierdziły, że na Górze Lecha w Gnieźnie znajdował się ponadregionalny ośrodek kultu pogańskiego, tym ważniejszy, że prawdopodobnie był on miejscem intronizacji książąt pogańskich. Pozostałością tego miejsca kultowego jest potężny, kamienny nasyp odkryty przez archeologów w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła św. Jerzego na głębokości około 2-óch metrów. Pierwotnie na jego szczycie mógł stać kamienny tron, na którym osadzano namaszczanego władcę. W bezpośrednim sąsiedztwie nasypu odkrywano wkopane naczynia gliniane, zawierające ofiary kultowe zachowane w postaci kości zwierzęcych i resztek spalenizny.
Badania wykopaliskowe wykazały dodatkowo, że pod płaszczem kamiennym znajdowała się warstewka spalenizny; niewykluczone, że jest to pozostałość po ciałopalnym pochówku założyciela miejscowej wspólnoty plemiennej, stopniowo zdobywającej coraz większe znaczenie. W tym kontekście nasyp kamienny nabierał dodatkowego znaczenia miejsca pochówku mitycznego założyciela plemienia Polan a Gniezno stawało się wyjątkowym punktem w przestrzeni tej części Wielkopolski jako rodowe gniazdo wszystkich okolicznych plemion.
W latach 40-tych X wieku na Górze Lecha powstał potężny zespół grodowy, należący do kilku głównych stołecznych grodów, wyznaczających jądro państwa Piastów, zwanego w końcu X wieku "Państwem Gnieźnieńskim". Szczytową formę osiągnął on w pierwszej połowie XI wieku, składając się z czterech oddzielnych członów i zajmując powierzchnię około 4,5 hektara. Wszystkie człony grodu były otoczone przez wysokie na 10 metrów wały drewniano-ziemne w konstrukcji przekładkowej, z podtrzymującymi hakami w podwalinie.
Znaczenie Gniezna nie umniejszyło się po chrzcie Polski w 966 roku, zarządzonym przez Mieszka I. Ranga Gniezna znacznie wzrosła, gdy w 997 roku władca polski Bolesław Chrobry złożył w miejscowym kościele relikwie zamordowanego przez Prusów biskupa Św. Wojciecha. W roku 1000 obecny tutaj z pielgrzymką cesarz Otton III osobiście ogłosił podniesienie Gniezna do rangi pierwszego arcybiskupstwa w Polsce. Katedra na pierwszym podgrodziu stała się sanktuarium św. Wojciecha o międzynarodowej sławie. Pozycję Gniezna za rządów Bolesława Chrobrego ilustrują bite przez tego władcę srebrne denary z napisem GNEZDUN CIVITAS.
Po najeździe czeskiego księcia Brzetysława II w 1038 roku i upadku tzw. pierwszej monarchii w Polsce przeniesiono główny ośrodek władzy do Krakowa, jednak Gniezno – obok Poznania – zachowało przynajmniej do początków XIII wieku swoje ponadregionalne znaczenie.
Badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Początków Państwa Polskiego potwierdziły, że na Górze Lecha w Gnieźnie znajdował się ponadregionalny ośrodek kultu pogańskiego, tym ważniejszy, że prawdopodobnie był on miejscem intronizacji książąt pogańskich. Pozostałością tego miejsca kultowego jest potężny, kamienny nasyp odkryty przez archeologów w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła św. Jerzego na głębokości około 2-óch metrów. Pierwotnie na jego szczycie mógł stać kamienny tron, na którym osadzano namaszczanego władcę. W bezpośrednim sąsiedztwie nasypu odkrywano wkopane naczynia gliniane, zawierające ofiary kultowe zachowane w postaci kości zwierzęcych i resztek spalenizny.
Badania wykopaliskowe wykazały dodatkowo, że pod płaszczem kamiennym znajdowała się warstewka spalenizny; niewykluczone, że jest to pozostałość po ciałopalnym pochówku założyciela miejscowej wspólnoty plemiennej, stopniowo zdobywającej coraz większe znaczenie. W tym kontekście nasyp kamienny nabierał dodatkowego znaczenia miejsca pochówku mitycznego założyciela plemienia Polan a Gniezno stawało się wyjątkowym punktem w przestrzeni tej części Wielkopolski jako rodowe gniazdo wszystkich okolicznych plemion.
W latach 40-tych X wieku na Górze Lecha powstał potężny zespół grodowy, należący do kilku głównych stołecznych grodów, wyznaczających jądro państwa Piastów, zwanego w końcu X wieku "Państwem Gnieźnieńskim". Szczytową formę osiągnął on w pierwszej połowie XI wieku, składając się z czterech oddzielnych członów i zajmując powierzchnię około 4,5 hektara. Wszystkie człony grodu były otoczone przez wysokie na 10 metrów wały drewniano-ziemne w konstrukcji przekładkowej, z podtrzymującymi hakami w podwalinie.
Znaczenie Gniezna nie umniejszyło się po chrzcie Polski w 966 roku, zarządzonym przez Mieszka I. Ranga Gniezna znacznie wzrosła, gdy w 997 roku władca polski Bolesław Chrobry złożył w miejscowym kościele relikwie zamordowanego przez Prusów biskupa Św. Wojciecha. W roku 1000 obecny tutaj z pielgrzymką cesarz Otton III osobiście ogłosił podniesienie Gniezna do rangi pierwszego arcybiskupstwa w Polsce. Katedra na pierwszym podgrodziu stała się sanktuarium św. Wojciecha o międzynarodowej sławie. Pozycję Gniezna za rządów Bolesława Chrobrego ilustrują bite przez tego władcę srebrne denary z napisem GNEZDUN CIVITAS.
Po najeździe czeskiego księcia Brzetysława II w 1038 roku i upadku tzw. pierwszej monarchii w Polsce przeniesiono główny ośrodek władzy do Krakowa, jednak Gniezno – obok Poznania – zachowało przynajmniej do początków XIII wieku swoje ponadregionalne znaczenie.
Tomasz Janiak
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
