Uregulowanie zawarte w art. 10 ust. 5 ustawy o drogach publicznych, w brzmieniu dotychczasowym, ustala automatyzm przejmowania przez samorząd gminny odcinka drogi krajowej, wojewódzkiej albo powiatowej, który został zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem, co następuje w chwili oddania do użytkowania nowego odcinka.
Jak wynika z doświadczenia, rozwiązanie takie jest niefunkcjonalne w przypadkach odcinków dróg krajowych zastępowanych odcinkami nowymi. Automatyczne przekazywanie samorządom gminnym odcinków dotychczasowych dróg krajowych, bez każdorazowego rozpoznania konkretnego przypadku, rodzi sytuacje konfliktowe. Wiele samorządów gminnych nie jest zdolnych do udźwignięcia ciężarów finansowych związanych z utrzymaniem odcinków dawnych dróg krajowych. Jak wiadomo, tak jest na przykład w przypadku gmin Łubowo, Pobiedziska i Swarzędz, na które spadł obowiązek utrzymania fragmentów t zw. starej „piątki”. Dla ilustracji: roczny budżet gminy Łubowo wynosi około 18 mln złotych, a szacowane koszty utrzymania przypadającego jej fragmentu starej Drogi Krajowej nr 5 wynoszą nie mniej niż 700 tys. zł rocznie. W związku z tym grupa posłów PiS opracowała projekt zmiany ustawy znoszący automatyzm w odniesieniu do przekazywania zastępowanych odcinków dróg krajowych i w to miejsce wprowadzający rozwiązanie bardziej elastyczne, indywidualizujące proces podejmowania decyzji.
Po pierwsze, kompetencje decyzyjne w tym zakresie przyznaje się ministrowi właściwemu do spraw transportu. Po drugie, może on – ale nie musi – wszcząć procedurę zmiany kategorii zastąpionego odcinka drogi krajowej. W razie jej niewszczęcia, odcinek pozostaje drogą krajową. Wiąże się to z tym, iż ewentualna zmiana kategorii zastąpionego odcinka drogi krajowej zostaje – w świetle projektu nowelizacji – uzależnia od znaczenia komunikacyjnego tego odcinka. Tak więc analiza sytuacji może wykazać, iż zmiana kategorii drogi nie jest uzasadniona. Po trzecie, w razie wszczęcie takiej procedury, organ decyzyjny jest zobowiązany do zasięgnięcia opinii właściwych samorządów. Jeśli więc np. ma on zamiar – biorąc pod uwagę znaczenie komunikacyjne zastępowanego odcinka – zarządcą drogi uczynić samorząd wojewódzki, to jest obowiązany do zasięgnięcia opinii organu uchwałodawczego tego samorządu (sejmiku). Jeśli zaś zarządcą poszczególnych fragmentów dotychczasowej drogi krajowej chce uczynić gminy, to winien zasięgnąć opinii rad tych gmin, rady właściwego powiatu i sejmiku województwa. Konieczność zasięgnięcia opinii jest równoznaczna z wszczęciem procesu konsultacji. Po czwarte wreszcie, uwzględniając to, iż może się zdarzyć, że proces konsultacji nie zakończy się uzgodnieniem nowego rozwiązania, nowelizacja przepisów przyznaje wówczas organowi decyzyjnemu możliwość podjęcia decyzji władczej.
Zaproponowana nowelizacja przewiduje też obowiązek wszczęcia przez ministra właściwego do spraw transportu powyższej procedury w odniesieniu do zastąpionych odcinków dróg krajowych, które przed nowelizacją stały się drogami gminnymi. Procedurę wszczyna się wówczas na wniosek zainteresowanych gmin. Tak więc daje to możliwość wprowadzenia korekty sytuacji uczynienia drogą gminną zastępowanego odcinka drogi krajowej, wykreowanej obecnym automatyzmem.
Projektowane przepisy ustalają racjonalność działań w zakresie przekazywania zastępowanych odcinków dróg oraz zapewniają koncyliacyjny sposób postępowania. Mamy nadzieję, że po złożeniu do laski marszałkowskiej projekt zostanie szybko skierowany do właściwej komisji sejmowej.
Po pierwsze, kompetencje decyzyjne w tym zakresie przyznaje się ministrowi właściwemu do spraw transportu. Po drugie, może on – ale nie musi – wszcząć procedurę zmiany kategorii zastąpionego odcinka drogi krajowej. W razie jej niewszczęcia, odcinek pozostaje drogą krajową. Wiąże się to z tym, iż ewentualna zmiana kategorii zastąpionego odcinka drogi krajowej zostaje – w świetle projektu nowelizacji – uzależnia od znaczenia komunikacyjnego tego odcinka. Tak więc analiza sytuacji może wykazać, iż zmiana kategorii drogi nie jest uzasadniona. Po trzecie, w razie wszczęcie takiej procedury, organ decyzyjny jest zobowiązany do zasięgnięcia opinii właściwych samorządów. Jeśli więc np. ma on zamiar – biorąc pod uwagę znaczenie komunikacyjne zastępowanego odcinka – zarządcą drogi uczynić samorząd wojewódzki, to jest obowiązany do zasięgnięcia opinii organu uchwałodawczego tego samorządu (sejmiku). Jeśli zaś zarządcą poszczególnych fragmentów dotychczasowej drogi krajowej chce uczynić gminy, to winien zasięgnąć opinii rad tych gmin, rady właściwego powiatu i sejmiku województwa. Konieczność zasięgnięcia opinii jest równoznaczna z wszczęciem procesu konsultacji. Po czwarte wreszcie, uwzględniając to, iż może się zdarzyć, że proces konsultacji nie zakończy się uzgodnieniem nowego rozwiązania, nowelizacja przepisów przyznaje wówczas organowi decyzyjnemu możliwość podjęcia decyzji władczej.
Zaproponowana nowelizacja przewiduje też obowiązek wszczęcia przez ministra właściwego do spraw transportu powyższej procedury w odniesieniu do zastąpionych odcinków dróg krajowych, które przed nowelizacją stały się drogami gminnymi. Procedurę wszczyna się wówczas na wniosek zainteresowanych gmin. Tak więc daje to możliwość wprowadzenia korekty sytuacji uczynienia drogą gminną zastępowanego odcinka drogi krajowej, wykreowanej obecnym automatyzmem.
Projektowane przepisy ustalają racjonalność działań w zakresie przekazywania zastępowanych odcinków dróg oraz zapewniają koncyliacyjny sposób postępowania. Mamy nadzieję, że po złożeniu do laski marszałkowskiej projekt zostanie szybko skierowany do właściwej komisji sejmowej.
PiS