Na wzięcie kredytu decyduje się coraz więcej ludzi. Przed podjęciem tak ważnej decyzji warto dowiedzieć się, jakie rodzaje kredytów istnieją i kto może ich udzielać. Zebraliśmy dla was wszystkie te informacje w jednym miejscu.
Kredyt jako pojęcie nie ma sztywnej definicji i może oznaczać w potocznym rozumieniu każde zobowiązanie (np. kredyt zaufania). Przyjmuje się jednak, że są to pożyczki regulowane przez prawo bankowe. Ustawa o prawie bankowym uznaje udzielanie kredytów za czynność bankową, czyli taką, której może dokonać tylko bank.
Słowo kredyt pochodzi z łaciny, od czasownika credo, co oznacza wierzyć, powierzać, ufać. Pożyczanie jest stare jak cywilizacja, a źródeł współczesnych kredytów można szukać w XII wiecznych Włoszech. Można zatem powiedzieć, że kredyt jest tak stary jak kapitalizm i stanowi jego koło zamachowe. Nawet pieniądze są formą kredytu – jest to w założeniu zobowiązanie państwa do wymiany środka płatniczego na realną wartość.
Kredytów udziela się na podstawie oceny tak zwanej zdolności kredytowej, czyli oceny prawdopodobieństwa spłaty zobowiązania przez kredytobiorcę. Wylicza się ją na podstawie poziomu dochodów klienta, wysokości zobowiązań czy historii kredytowej, a także innych czynników.
Oprocentowanie kredytów nie może przekraczać czterokrotnej stopy lombardowej NBP, czyli obecnie 10 proc. Takie same zasady obowiązują pożyczki, choć oczywiście nie są to wszystkie koszta powzięcia zobowiązania.
Czym różni się kredyt od pożyczki
Kredyt jest jedną z form pożyczki. Jest jednak od niej silniej regulowany przez prawo, przez co znacznie bezpieczniejszy, choć trudniejszy do uzyskania. Kredyt to dwustronna umowa, w której jedną ze stron jest bank, a drugą kredytobiorca. W kredycie zawsze pożyczane są pieniądze – nigdy przedmioty. Podstawę prawną tej umowy jest ustawa o prawie bankowym z 1997 roku, gdzie została zdefiniowana.
Do czynienia z kredytem mamy wtedy, kiedy na z góry określony czas i cel bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy środki pieniężne, natomiast kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać te środki w określonym celu i oddać w wyznaczonym czasie wraz z odsetkami i ewentualną prowizją.
Umowa kredytowa musi zostać zawarta na piśmie i zawierać elementy określone w ustawie. Są to między innymi: cel kredytu, sposób jego zabezpieczenia, warunki wprowadzania zmian i rozwiązania umowy, kwotę i walutę kredytu, zasady spłaty, wysokość oprocentowania.
Przy zawieraniu umowy kredytowej warto zwrócić uwagę na to, że oprocentowanie nie jest ostatecznym kosztem kredytu. Oprócz tego bank doliczy nam do rachunku prowizje, marże, a niekiedy nawet ubezpieczenie.
Na szczęście jesteśmy obecnie chronieni przez prawo – wszelkie instytucje finansowe, zarówno w wypadku pożyczek jak i kredytów muszą podawać RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, która powinna uwzględniać wymienione wyżej, niegdyś ukryte koszta. Koszta te muszą być ponadto wyszczególnione w osobnym miejscu na umowie, czy też w reklamie kredytu.
Regulacje prawne pożyczek
Definicja prawna pożyczki jest znacznie bardziej swobodna od definicji kredytu, gdyż reguluje ją kodeks cywilny z 1964 roku. Brzmi ona tak: Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość.
W odróżnieniu od kredytu pożyczka może więc dotyczyć przedmiotów, nie jest koniecznie określenie czasu jej spłaty ani celu na jaki jest zaciągana. Nie jest konieczne pobieranie odsetek, czy prowizji. Obowiązują takie zasady, jakie ustalą między sobą strony. Kodeks cywilny zaleca jednak sporządzenie umowy na piśmie w wypadku kwot powyżej 500zł.
Pożyczką jest zatem zarówno drobna suma pożyczona znajomemu, jak i zinstytucjonalizowana chwilówka. W obu przypadkach obowiązują takie same zasady. Banki oczywiście mogą obok kredytów udzielać również pożyczek.
Jest jeszcze jedna istotna różnica między pożyczką a kredytem. W przypadku pożyczki pożyczone pieniądze stają się naszą własnością, natomiast w kredycie bank udziela nam pieniądze do czasowej dyspozycji na określony cel.
Kredyty bankowe i ich rodzaje
Istnieje całe spektrum rodzajów kredytów. Poruszanie się w gąszczu produktów bankowych jest niełatwe, a banki nie kwapią się z uproszczeniem oferty. Dzielą się one zasadniczo na dwie grupy: dla podmiotów gospodarczych i dla osób fizycznych. Kredyty międzybankowe czy kredyty dla dużych firm mogą osiągać bardzo wysoki stopień zawiłości. Takie umowy często mają setki stron, a ich przygotowaniem zajmuje się sztab prawników i finansistów. Najważniejsze rodzaje kredytów konsumenckich to:
- Kredyt hipoteczny – Jest to długoterminowy kredyt bankowy zabezpieczony poprzez hipotekę. Inaczej mówiąc to kredyt na mieszkanie. Charakteryzują go bardzo długi czas spłaty (nawet 40 lat) oraz wysokie kwoty kredytowania. Hipoteka oznacza ograniczone prawo do nieruchomości do czasu spłaty kredytu. W taki sposób bank zabezpiecza się przed ryzykownym dla niego kredytem. Ciężko przewidzieć, co będzie działo się z kredytobiorcą przez 30 czy 40 lat spłaty. W wypadku zaprzestania spłaty bank przejmie niespłacaną nieruchomość na własność. Z drugiej strony taki kredyt jest także korzystny dla nabywającego. W razie problemów ze spłatą możemy po prostu sprzedać nieruchomość wraz z ciążącą na niej hipoteką. Najczęściej udzielany jest na nieruchomość bądź inwestycje budowlane.
- Kredyt gotówkowy – To taki kredyt, który wypłacany jest w gotówce. Kredyt ten można przeznaczyć na dowolny cel niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Mogą to być zakupy, wakacje, poprzednie kredyty. Kredyt taki można podzielić dalej na kredyty studenckie, kredyt konsumpcyjny i inne. Każdy z kredytów wypłacanych w gotówce będzie kredytem gotówkowym.
- Kredyt konsolidacyjny – Kredyt ten to połączenie kilku wcześniej zaciągniętych pożyczek w jedną. Zaciąga się go zazwyczaj w celu rozłożenia spłaty na dłuższy okres i zmniejszenia oprocentowania poprzez ujednolicenie stopy procentowej.
- Kredyt samochodowy – Jak nazwa wskazuje, jest to kredyt na samochód. Może to być pojazd zarówno nowy, jak i używany. Zabezpieczeniem kredytu będzie w takim przypadku samochód, który zakupiono na kredyt. Jest to zatem rozwiązanie podobne do hipoteki.
- Kredyt studencki – Jest to szczególna forma kredytu przeznaczona dla studentów. Udzielany jest on niezamożnym osobom na preferencyjnych warunkach. Aby uzyskać taki kredyt należy spełnić kilka warunków. Mogą starać się o niego osoby, które rozpoczęły studia przed ukończeniem 25 roku życia. Suma dochodów w rodzinie nie może przekroczyć określonej kwoty. W latach 2017/2018 wynosiła ona 2500 zł na osobę. Jeśli dochód ten nie przekracza 1500 zł, studentowi przysługuje prawo do ubiegania się o 100 proc. zabezpieczenie kredytu przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Miesięczna rata wypłacanego kredytu może wynosić od 400 do 1000 zł. Istnieje także możliwość umorzenia kredytu dla 5 proc. najlepszych absolwentów.
Jak już wspomnieliśmy, pożyczki są obwarowane mniejszymi wymaganiami niż kredyt bankowy. Uzyskamy je łatwiej, bez wielkich zabezpieczeń i skomplikowanych formalności. W zamian będzie się to wiązało z wyższym oprocentowaniem, jako że są to produkty bardziej ryzykowne. Pożyczką może być każda umowa, w tym ustna, dotycząca użyczenia pieniędzy czy przedmiotu. Rozróżnienie pożyczek na rodzaje nie wynika z prawa, a z różnej charakterystyki tych produktów.
- Pożyczki chwilówki. Jest to potoczne określenie pożyczki zaciąganej na krótki okres. Można ją zaciągnąć nawet na np. 10 dni i bardzo małą sumę, choćby 100 zł. Jednym z rodzajów chwilówki jest pożyczka online, co pozwala na oszczędność czasu a niekiedy i pieniędzy.
- Pożyczka ratalna. Pożyczkę taką spłaca się jak nazwa wskazuje w ratach. Są to zazwyczaj pożyczki na większą sumę niż chwilówki. Nie są rzadkością pożyczki ratalne zaciągane na trzy lata, a ich kwota może przekraczać 30 tysięcy złotych.
- Pożyczka dla zadłużonych. Jest to rodzaj pożyczki kierowany do osób zadłużonych. Przy wydawaniu takich pożyczek nie są sprawdzane żadne bazy dłużników, albo sprawdzane są tylko niektóre z nich. Niestety, wiąże się to oczywiście ze zwiększonymi kosztami.
Decyzję o powzięciu zobowiązania należy dobrze przemyśleć. Jeśli potrzebujemy drobnej sumy, być może nie warto wikłać się w kredyt bankowy i spróbować zaciągnąć pożyczkę. Takie produkty często są w pewnych warunkach darmowe. Natomiast jeśli chcemy np. kupić mieszkanie warto udać się osobiście do kilku banków i zapytać o warunki jakie są w stanie zaproponować. W końcu pożyczka taka będzie spłacana przez bardzo długi okres czasu i będzie bardzo droga, dlatego w dłuższej perspektywie nawet pozornie mała oszczędność może okazać się kluczowa.
Jeden komentarz
Autor zapomniał o kredycie ratalnym pod zakup np. Sprzętu rtv taki jaki udzielany jest w sklepach