Szczególnie istotną rolę w prawnych stosunkach sąsiedzkich pełni instytucja tzw. służebności drogi koniecznej. Zgodnie z art. 145 § 1 k.c., jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna). Służebność drogi koniecznej polega więc na tym, że właściciel jednej nieruchomości uzyska – poprzez nieruchomość innego właściciela – uprawnienie przejścia i przejazdu do drogi publicznej lub swoich zabudowań gospodarczych.
Służebność drogi publicznej może zostać ustanowiona w dwojaki sposób:
- na podstawie umowy – właściciel jednej nieruchomości zawiera umowę z właścicielem drugiej nieruchomości o ustanowienie służebności drogi publicznej. Taka forma jest możliwa wyłącznie w sytuacji, gdy strony dobrowolnie się porozumiały i chcą zawrzeć umowę służebności w tym zakresie.
- na podstawie orzeczenia Sądu – właściciel jednej nieruchomości występuje do Sądu z wnioskiem o ustanowienie przez Sąd służebności drogi koniecznej. W takiej sytuacji zgoda właściciela nie jest potrzebna. Sąd wydaje orzeczenie ustanawiające służebność drogi koniecznej, jeżeli jest spełniona przesłanka wskazana w powołanym powyżej przepisie art. 145 § k.c., pomimo braku zgody właściciela. Wówczas ustanowienie służebności drogi koniecznej będzie miało charakter odpłatny.
Jeżeli służebność drogi koniecznej utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać jej zniesienia bez wynagrodzenia (art. 295 k.c.).
Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że służebność drogi koniecznej pozwala zapewnić właścicielowi nieruchomości dostęp do drogi publicznej lub zabudowań gospodarczych, poprzez nieruchomość innego właściciela z przysługującym mu wynagrodzenia, jeżeli pierwszy właściciel nie ma odpowiedniego dostępu – z własnej nieruchomości – do ww. drogi publicznej lub zabudowań.
Skontaktuj się: Adwokat Gniezno.