Na mocy upoważnienia wydanego przez prezydenta Gniezna Tomasza Budasza, Straż Miejska ma możliwość wykonywania funkcji kontrolnych w zakresie przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska. Takie działania podejmowane są przez gnieźnieńskich funkcjonariuszy regularnie. To m.in. kontrole deklaracji śmieciowych, ale także, od ubiegłego roku, tzw. kontrole spalania. W 2017 roku, w okresie od stycznia do października, gnieźnieńska Straż Miejska dokonała 302 kontrole pod kątem spalania odpadów, z czego aż 46 zakończyło się nałożeniem mandatów.
W tym sezonie grzewczym Straż Miejska została dodatkowo wyposażona w specjalny sprzęt, a przede wszystkim przeszła specjalistyczne szkolenie. 4 funkcjonariuszy otrzymało certyfikaty do pobierania próbek paleniskowych, a Miasto Gniezno podpisało umowę z certyfikowanym laboratorium na badanie próbek paleniskowych. Funkcjonariusz dokonujący takiej kontroli ma do dyspozycji specjalny pojemnik, do którego trafi popiół, który później zostanie poddany specjalistycznej ekspertyzie. Jak podkreśla komendant Straży Miejskiej w Gnieźnie Tomasz Francuszkiewicz, kontrole strażników będą następowały tam, gdzie istnieje uzasadnione podejrzenie spalania odpadów niedozwolonych, czyli takich jakie nie powinny trafiać do pieców w domach, firmach i instytucjach: Będziemy bezwzględni wobec osób spalających śmieci w domach, wyciągając konsekwencje karne.
Władze Miasta Gniezna apelują także do mieszkańców o informowanie o podejrzeniach nielegalnego spalania odpadów pod numerami telefonów: 61424 10 50 lub 604 512 000.