Spotkania autorskie, slam poetycki oraz nietuzinkowe koncerty, to tylko niektóre z pozycji programu tegorocznego Festiwalu Literackiego „Preteksty”. VII edycja festiwalu rozpocznie się 29 września.
- ZBLIŻENIA – ukazania literatury jako elementarnej część naszej codzienności,
- INSPIRACJI – pokazania, że Słowo może inspirować artystów,
- SPOTKANIA – przybliżenia twórców do publiczności.
Fotografia ramię w ramię ze Słowem
Razem z siódmą edycją "Pretekstów", już po raz czwarty wystartuje projekt "Światłoczułe Słowa" – opierający się na wyjątkowej współpracy fotografii i poezji. Fotografowie, czyli Mistrzowie Obrazu, zaprezentują własne prace zrealizowane do wybranych tekstów poetyckich Mistrzów Słowa. W tym roku swoje zgłoszenia przysłało aż 12 duetów.
Otwarcie wystawy w sobotę, 29 września, o godzinie 18:30 w Miejskim Ośrodku Kultury w Gnieźnie.
Chwała supermanom
Gdzie wyzyskuje Bruce Wayne? Jaki związek mają zombie i partie socjaldemokratyczne? Czy Carrie Bradshaw skończy z ogoloną głową, pędzona ulicami Nowego Jorku? Za jaką cenę geje kupili sobie akceptację? Co ma wspólnego Ragnar Lodbrok z Donaldem Trumpem? Dlaczego boimy się Mariusza Trynkiewicza? Kogo podnieca Sasha Grey, a kogo Magda Gessler? – każdy, kogo nurtują odpowiedzi na te pytania, powinien wybrać się na spotkanie autorskie z Przemysławem Witkowskim. Autor książki "Chwała supermanom", opowiadającej o współczesnych relacjach między popkulturą a polityką, spotka się gnieźnianami w Miejskim Ośrodku Kultury w piątek, 29 września o godz. 18:30.
Przemysław Witkowski (1982) – publicysta, dziennikarz i poeta. Publikował w takich gazetach jak: Przekrój, Gazeta Wyborcza, czy Le Monde diplomatique. Członek zespołu Krytyki Politycznej; wydał trzy tomy poezji i tom esejów oraz zorganizował sześć edycji wrocławskiego Festiwalu Nowej Literatury Mikrofestiwal.
Wieczne dzieci – Autobiografia pisana muzyką
Wieczór autorski gnieźnieńskiego opowiadacza historii. Storyteller, opowiadacz bajek Jarek Mixer Mikołajczyk zaprasza na przedpremierowe czytanie fragmentów swojej autobiografii. Nie wydana książka pt. Wieczne dzieci – autobiografia pisana muzyką to ciągłe szukanie i kręcenie się w kółko jak winylowa płyta. Autor mówi, że tyle może powiedzieć o swoim życiu, ile w nim usłyszał muzyki, przesłuchał płyt i przeżył koncertów… Faktycznie, podobnie jak bajki Jarka Mixera Mikołajczyka, bronią się te epizody czytane lub opowiadane przez niego samego. To proza poetycka, o której sam autor mówi: lepiej tego nie wydawać, po co ludzie mają traktować moje życie jak fikcję? Niech więc żyją Wieczne Dzieci, tylko opowiadane z ust do uszu, tak jak pierwotnie żyła "preliteratura"… Kiedy więc czytam, opowiadam, to jest cień szansy, że ktoś zapyta, dlaczego wydarzył się ten, czy tamten epizod. Nie przyklei łatki, epitetu… Jest tu za dużo silnych do dziś emocji, by je wypłukał czarci wymysł Gutenberga. Choć chciałem o nich zapomnieć, syn mnie poprosił bym wrócił do pisania – przyznaje Jarek Mixer Mikołajczyk.
Lekturze towarzyszyć będzie Dawid Małkowski (gitara). Fragmenty, które przeczyta Mixer pochodzą z dwóch odległych okresów życia – choć tak jak przenikają się inspiracje muzyczne, tak zaciera się czas. Właściwie, jak podkreśla autor. to opowieść o wielkim znaczeniu muzyki, o tym, jak wielkim bywa determinantem w życiu niektórych ludzi. We fragmentach dominować będą kolejno Joy Division i Variété, choć nie zabraknie Charlie Parkera i Pink Floyd.
Na spotkanie zapraszamy do Klubu Muzycznego "Młyn" w piątek, 29 września o godz. 20:00.
Legenda zimnej fali
Pierwszy dzień VII "Pretekstów" zamknie koncert zespołu Variété – legendarnej polskiej formacji rockowej. W latach 80. XX wieku zimnofalowy fenomen – dziś z powodzeniem czerpie z jazzu, trip hopu i funku. Nieprzerwanie osią spinającą Variété jest, wokalista i poeta Grzegorz Kaźmierczak. To jego teksty oraz motoryka basu i bębnów wyznacza zawsze brzmienie i niepowtarzalność zespołu. Brzmienie, na przestrzeni ponad 30 lat niezwykle ewoluowało, ale nadal pozostaje rozpoznawalne.
Grupa, która wywarła ogromny wpływ na wielu obecnych 50-latków, nigdy nie była spektakularnie popularna; mimo tego przetrwała 32 lata.
Kiedy po przerwie w wydawnictwach Variété wydało w 2005 roku album "Nowy materiał", Grzegorz Kaźmierczak zasygnalizował już, że ewolucja zespołu jest konieczna by przekaz był autentyczny. Jest już w innym momencie swojego życia, niż wtedy gdy tworzył zręby polskiego cold wave. Sceptyczne przyjęcie fanów nie zniechęciło Kaźmierczaka, a jarociński koncert prapremierowy płyty "Nie wiem nie wiem" stał się w tym roku wydarzeniem Festiwalu. Koncerty Variété przeradzają się w spektakle dźwiękowe – szykuje się wspaniałe widowisko!
Przed Variété wystąpi formacja Dogs in Trees – jedna z ciekawszych obecnie propozycji na polskiej scenie zimnej fali. Mimo ewidentnych wpływów i fascynacji z pogranicza industrialu i cold wave duet brzmi niezwykle świeżo i energetycznie.
Początek koncertu w piątek, 29 września, o godz. 21:00 w Klubie Muzycznym "Młyn".
Baśniowe zmagania recytatorów
Przesłuchania do kolejnej edycji konkursu recytatorskiego, którego pomysłodawcą jest gnieźnieński aktor Andrzej Malicki, rozpoczną się w sobotę, 30 września o godz. 10:00 (w Miejskim Ośrodku Kultury). Termin zgłoszeń upływa 19 września.
Celem konkursu, skierowanego przede wszystkim do uczniów gnieźnieńskich szkół podstawowych, ponadgimnazjalnych, oraz gimnazjów, jest pobudzanie twórczych postaw wobec literatury pięknej – w tym umiejętności krasomówczych i recytatorskich. Jednocześnie, to dla młodzieży świetna do nauki dbałości o kulturę słowa, oraz poznawania dorobku polskich poetów i literatury związanej z Gnieznem.
Tematem przewodnim tegorocznych zmagań Mistrzów Słowa będą tym razem baśnie, podania i legendy związane z pierwszą stolicą Polski, a wśród nich "Legenda o zaklętej księżniczce na gnieźnieńskim zamku".
Ogłoszenie wyników konkursu odbędzie się podczas koncertu finałowego festiwalu, w niedzielę 1 października.
Spotkanie z tłumaczem książek Terrego Pratchetta
Stowarzyszenie Fantasmagoria serdecznie zaprasza na spotkanie z tłumaczem i działaczem polskiego fandomu Piotrem W. Cholewą w ramach VII Festiwalu Literackiego "Preteksty". Spotkanie rozpocznie się w sobotę, 30 września, o godz. 17:00 w sali widowiskowej MOK w Gnieźnie.
Każdy, kto zna książki z cyklu "Świat Dysku" Terrego Pratchetta wie, że jest to seria ze wszech miar godna polecenia. Niesamowity humor, barwne postacie, wartka akcja, szczypta cynizmu oraz fantastyczny świat pełen niespodzianek i możliwości sprawiły, że to rozległe uniwersum (ponad 40 tytułów) zyskało rzesze gorących fanów. W Polce możemy się z nim zapoznać dzięki książkom wydawanym w kongenialnym tłumaczeniu Piotra W. Cholewy, który nie tylko czuje ducha angielskiego humoru, ale jeszcze potrafi w odpowiedni sposób dostosować go do wrażliwości polskiego odbiorcy.
Spotkanie na pewno będzie okazją do zdobycia autografu, porozmawiania o współczesnej literaturze, społeczności fanowskiej, a także o samym Pratchettcie, którego Cholewa spotkał wielokrotnie.
Piotr W. Cholewa jest tłumaczem kilkudziesięciu książek Pratchetta oraz wielu innych, znanych autorów, jak Orson Scott Card, William Gibson, Roger Zelazny czy Ursula Le Guin. Za tłumaczenie powieści "Kolor magii" otrzymał w 1995 roku nagrodę Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich. Od wielu lat działa też w polskim fandomie (czyli społeczności fanów fantastyki), był prezesem Związku Stowarzyszeń Fandom Polski oraz prezesem i sekretarzem Europejskiego Stowarzyszenia Science Fiction. Z wykształcenia jest matematykiem, prywatnie ojcem Michała Cholewy, także uznanego już pisarza science-fiction.
Poetycki pojedynek na słowa i życie
IV Slam Poetycki im. Franciszka Rabelais według prawilinych (i literackich) zasad. Czyli, jak mówi organizujące slam Stowarzyszenie "Ośla Ławka": weź, się odezwij, człowieku!
Slam to próba sprowadzenia poezji na ziemię. Każdy uczestnik dostaje trzy minuty, mikrofon i szansę, żeby trafić do słuchacza. Jest więc skrzyżowaniem poezji i performensu; najważniejszy jest kontakt poety z ludźmi, którzy słuchają jego wierszy, prozy poetyckiej, czy innej słownej abstrakcji. Słowo slam określa również imprezę, podczas której artyści przedstawiają swoje teksty, a publiczność ocenia na bieżąco zarówno treść wierszy, jak i umiejętności oratorskie poety i wyłania najlepszego autora wieczoru. Ważne jest, że rolę jury pełni właśnie cała zgromadzona publiczność, a nie kolejne "wielce szacowne grono" krytyków i literatów. Poeci mogą wykonywać jedynie swoje własne wiersze.
Slam im. Franciszka Rabelais odbędzie się po raz czwarty i w swoim młodym życiu miał już okazję gościć ciekawe osobistości. Podczas zmagań w tym (niekiedy) gargantuicznym turnieju udział brali i brały m.in. Rudka Zydel (zwyciężczyni Ogólnopolskich Mistrzostw Slamu Poetyckiego, najlepsza slamerka w Polsce), Alex Freiheit (autorka tekstów i wokalistka Siksy), Dominika Dymińska (autorka m.in. "Danke", nominowana do nagrody Nike 2017) czy Paula Gotszlich (laureatka nagrody im. Andrzeja Krzyckiego). Występują poetki, poeci, performerki, raperzy i wszyscy, którzy chcą. W tym roku, dla najlepszego człowieka slamerskiego organizatorzy przewidzieli tzw. mamonę – pula nagród wynosi 700 zł.
Początek poetyckiej bitwy w sobotę, 30 września, o godz. 19:00 w Klubie Muzycznym "Młyn".
Super dziewczyny i romantyczne chłopaki
Drugi dzień "Pretekstów", bezpośrednio po slamie poetyckim zamknie koncert formacji Super Girls Romantic Boys.
SGRB zaczynali w Warszawie końca lat 90-tych. Zainspirowani retro-dyskotekami na łódzkich squatach, przenieśli tę tradycję na squaty stolicy, lecz niedługo później wymienili adapter Unitra na zabawkowy syntezator CASIO. Ich pierwsze koncerty przypominały istne tornado: nostalgiczne brzmienia, makijaże, ekstatyczne tańce dwóch tancerzy oraz kompletnie zdezorientowana publiczność, która od pierwszych dźwięków skakała sobie po głowach. Super Girl Romantic Boys wyprzedzili epokę wielkiego medialnego revivalu lat 80-tych i szli w parze z narodzinami estetyki lo-fi popu i electroclashu, do której również muzycznie i ideologicznie nawiązywali. Zespół na dobre powrócił w 2013 roku, ponownie wzbudzając zainteresowanie mediów i przyciągając nowych fanów swojej tanecznej, syntezatorowej elektroniki – melodyjnej i przebojowej. Z punkowym pazurem, lecz melancholijnej i klaustrofobicznej. SGRB odcina się dziś od popularnego rozrywkowego electro, i stereotypowej stylistyki kiczu lat ‘80. Jak sami przyznają, ich dzisiejsze dokonania najlepiej opisuje określenie post new romantic. W marcu 2016 roku nakładem Anteny Krzyku ukazał się ich nowy, pełnowymiarowy album "Osobno".
Początek koncertu w sobotę, 30 września o godzinie 21:00 w Klubie Muzycznym "Młyn".
Książkożercy sprawdzą swoją wiedzę
Po raz trzeci już elementem festiwalu literackiego Preteksty będzie Gnieźnieński Turniej Książkożerców. Na zmierzenie się z przygotowanymi przez siebie pytaniami zapraszają członkowie Klubu Dyskusji o Książce działającego przy Bibliotece Publicznej Miasta Gniezna.
Dla kogo to propozycja? Dla prawdziwych książkożerców – czyli dla tych, którzy kochają czytać historie bez względu na gatunek; miejsca, w których się toczą, znają jak własne podwórko, a bohaterów – jak najlepszych przyjaciół.
Aby wziąć udział w turnieju, wystarczy zebrać trzyosobową drużynę i zgłosić ją do 29 września br. pod adresem mailowym klubdyskusjioksiazce@wp.pl lub w Bibliotece Głównej przy ul. Mieszka I 16. Regulamin oraz karty zgłoszeniowe dostępne są na stronie biblioteki: www.biblioteka.gniezno.pl.
Turniejowa rozgrywka odbędzie się w niedzielę, 1 października o godz. 15:00 w Sali widowiskowej Miejskiego Ośrodka Kultury. Kibice mile widziani!
Na finał – Pudełko Zapałek
Uroczyste zakończenie festiwalu, połączone z ogłoszeniem wyników Konkursu Recytatorskiego, odbędzie się w niedzielę, 1 października o godz. 18:00 w Miejskim Ośrodku Kultury.
Swoim występem uświetni je duet Pudełko Zapałek, który wystąpi z projektem prezentującym m.in. muzyczne interpretacje haiku Michała Dziemiesza – poety "mrugającego" swoje wiersze po ciężkim udarze mózgu.
Michał Żuczkowski i Tomasz Klukojć, czyli duet o nazwie Pudełko Zapałek – grają ze sobą, nagrywają i koncertują już od 15 lat. Jak można się domyślić, dzięki temu znają się do szpiku kości. W małym dolnośląskim miasteczku, gdzieś między wersami rzeczywistości powstawały kolejne piosenki, z którymi ruszali w świat by oddać kawałek swojego życia publiczności. Pudełko Zapałek ma już na swoim koncie około 150 autorskich piosenek. M. Żuczkowski jest twórcą tekstów oraz muzyki i wspólnie z saksofonistą T. Klukojciem, komponują i aranżują utwory. Odwiedzili już większość festiwali poetyckich w Polsce, zdobywając nagrody i wyróżnienia. Od stycznia 2017 roku mają swój cykliczny udział w audycji Muzyczna Cyganeria w Polskim Radiu Wrocław, gdzie komponują i na żywo wykonują piosenki do pomysłów nadsyłanych przez słuchaczy. W przyszłym roku
planują wydać swoją debiutancką autorską płytę.
Michał Dziemiesz, który pomimo tego, że przez ciężki udar mózgu od półtora roku jest zamknięty we własnym ciele, zaczął tworzyć krótkie wiersze – haiku. Wiersze wymrugał powiekami dbając o każde słowo. To przeniosło artystów w zupełnie inny wymiar. Powstały słowa, powstała muzyka – pozwoliło to, by myśli Michała pofrunęły wyżej, niż kiedykolwiek ktokolwiek mógłby się spodziewać.