Z treścią poprzedniego artykułu dotyczącego obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dziecka łączy się bezpośrednio tematyka związana z prawnymi warunkami podwyższenia lub obniżenia alimentów. Jeżeli bowiem jeden z rodziców uzyska wyrok zasądzający alimenty na rzecz dziecka od drugiego z rodziców, to z mojej praktyki prawniczej mogę stwierdzić, że po upływie dłuższego okresu czasu rodzice niemalże na pewno będą podejmowali próbę podwyższenia lub obniżenia alimentów.
Mimo, iż z zacytowanego przepisu art. 138 k.r.o. wydaje się wynikać tylko ogólna i lakoniczna zasada zmiany alimentów, to po wnikliwiej jego analizie można dojść do wniosku, że zasadność zmiany alimentów występuje wtedy, gdy po stronie osoby uprawnionej do alimentów (małoletniego dziecka), czy też osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów (rodzica) nastąpiła zmiana okoliczności, istotna z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 k.r.o.).
W związku z powyższym, zmiana wysokości alimentów uwarunkowana jest następującymi przesłankami:
- Zmiana potrzeb małoletniego dziecka – zwiększenie się potrzeb dziecka związanych z jego utrzymaniem i wychowaniem skutkuje podwyższeniem alimentów. Jeżeli zatem dziecko dorasta i generuje większe koszty dotyczące np. szkoły, wyżywienia, odzieży i ubrania, korepetycji itp., to są podstawy ku temu, aby żądać podwyższenia alimentów przed Sądem.
- Zmiana możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica, od którego wcześniej Sąd zasądził alimenty na rzecz małoletniego dziecka – jeżeli zwiększyły się zarobki lub majątek rodzica zobowiązanego do uiszczania alimentów, wówczas można żądać od niego podwyższenia alimentów. Analogiczna sytuacja występuje, jeśli pogorszyła się sytuacja finansowa i majątkowa rodzica, wtedy bowiem rodzic ten może żądać obniżenia alimentów. Klasycznym przykładem, kiedy to rodzic żąda obniżenia alimentów jest jego choroba, która uniemożliwia podejmowanie pracy lub wpływa na to, że rodzic ze względu na charakter pracy musi zmienić pracę na mniej płatną. Podkreślić przy tym należy, że samodzielna i nieuzasadniona zmiana pracy rodzica na mniej płatną lub też celowe obniżenie swojego wynagrodzenia w żaden sposób nie wpływa ma obniżenie alimentów. W takiej sytuacji powództwo o obniżenie alimentów jest bezzasadne.
Jedyną przymusową drogą do realizacji roszczenia o zmianę obowiązku alimentacyjnego (podwyższenia/obniżenia alimentów) jest droga postępowania sądowego. Pozew o podwyższenie alimentów składa w imieniu małoletniego dziecka ten rodzic, który uzyskał alimenty na dziecko od drugiego rodzica. Właściwym Sądem w tym zakresie jest Sąd Rejonowy miejsca zamieszkania dziecka. Złożenie pozwu o podwyższenie alimentów jest wolne od opłat sądowych. Z kolei pozew o obniżenie alimentów składany jest przez rodzica, który zobowiązany jest dotychczas uiszczać alimenty na dziecko na podstawie wyroku Sądu. Pozew o obniżenie alimentów wymaga uiszczenia opłaty sądowej.
Kluczową kwestią dla oceny zasadności podwyższenia/obniżenia alimentów jest porównanie stanu i okoliczności faktycznych z daty orzeczenia obowiązku alimentacyjnego oraz stanu i okoliczności faktycznych z daty orzeczenia w przedmiocie podwyższenia/obniżenia alimentów. Należy zatem porównać, czy nastąpiły zmiany w zakresie potrzeb dziecka oraz zmiany możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica. Wbrew powszechnej opinii publicznej nie ma w polskim prawie rodzinnym okresu, po którym należy złożyć pozew o obniżenie lub podwyższenie alimentów. Wszystko bowiem uzależnione jest wyłącznie od zmian w potrzebach dziecka lub zmian możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej. Sam upływ czasu bez wykazania ww. zmian nie kwalifikuje do wytoczenia powództwa. Każda sprawa o podwyższenie/obniżenie alimentów wymaga indywidualnej analizy w kontekście dowodów potwierdzających zmiany uzasadniające roszczenie, wynikające z opisanego wcześniej art. 138 k.r.o.
Skontaktuj się: Adwokat Gniezno.